Bruce Springsteen: "Letter To You"

24/10/2020

Κατηγορία: Κριτικές

2979

Καταγράφεται ακόμη και σήμερα ως τάση (ψηφιακών και πραγματικών) γνωστών και φίλων. «Ακούω τα πάντα. Στη μουσική δεν εμβαθύνω, προτιμώ να την απολαμβάνω». Αυτούς, πιθανότατα δεν τους αφορούν οι παρακάτω παράγραφοι.

 

Γιατί, εδώ και πολλά χρόνια, ο Bruce Springsteen δεν αφορά τις πολυπληθέστερες συνομοταξίες καταναλωτών της μουσικής. Ακόμη και στις στρατηγικά αραιές συνεντεύξεις του με μουσικούς δημοσιογράφους, αυτό είναι πρόδηλο.
Δεν απευθύνεται σε τουρίστες του youtube, ερασιτέχνες μουσικοσυσχετιστές, χαρωπούς λιγαπολατζήδες του i-phone εφτακόσα, εξεψιονίστες δημοσιολόγους του τρέχοντος μουσικού τίποτα, ακόμη και «αποθεωτές» της βιντατζιάς του, την οποία όψιμα ή μη ανακαλύπτουν.
Τον ενδιαφέρει το κοινό του, αυτό που ο ίδιος έφτιαξε και μεγάλωσε μαζί του. Ένα τεράστιο, συναισθηματικά μπολιασμένο προ πολλού με τα λόγια του, κοινό που ζει και στις πέντε ηπείρους και αποτελείται από πρόσωπα που, δ ε ν  α κ ο ύ ν ε «απλώς» την μουσική. Τη νιώθουν. Υπό αυτή την έννοια, δε νοείται αντικειμενικοποιημένη «παρουσίαση» του άλμπουμ “Letter To You”.
Ενός άλμπουμ που προκύπτει πάνω στην κορύφωση μιας ανήκουστης, παγκοσμιοποιημένης πανδημίας και καλεί τον καθένα να αναλογιστεί τα ουσιώδη, να προφυλάξει τα πολύτιμα και να διατηρήσει την ελπίδα του ζωντανή.  Εμπρός στην πρωτοφανή αυτή συνθήκη ο Springsteen έδρασε από την ανάγκη να επαναδιατυπώσει, μαζί με τον ευρύτατο πλέον κύκλο των «δικών» του ανθρώπων –που ξεκινά από την E-Street Band και εκτείνεται στα ανά τον κόσμο εκατομμύρια του κοινού του- τα «δικά τους» ουσιώδη και πολύτιμα.  
Όπως και οι Stones στο “Blue& Lonesome” του 2015, ο Springsteen θέλησε καταγράψει τη φωνή του τώρα, σήμερα. Σαν ένα επείγον τηλεγράφημα με οικουμενικό αποδέκτη, χωρίς να χρονοτριβήσει, να υποπέσει στην πολυτέλεια του εξονυχισμού, ή να επεκταθεί μουσικά. Έτσι, αφήνει την E-Street Band να βάλει μαζί του τη σφραγίδα πάνω σε μια δωδεκάδα τραγούδια, άλλα καινούρια, άλλα παλιά και αφημένα στην άκρη για χρόνια, ηχογραφώντας όλοι μαζί στο στούντιο σα να προβάρουν για επερχόμενη περιοδεία. Με την ελάχιστη επεξεργασία στο ηχογράφημα, επιδίωξε και κατάφερε να αιχμαλωτίσει τη στιγμιαία αίσθηση, το συντονισμό πάνω σ’ αυτά τα τραγούδια, χωρίς διαμέσους, χωρίς εμπορικό προσανατολισμό, ή στουντιακούς εξωρραϊσμούς.  
Η πρώτη γεύση του νέου άλμπουμ ήρθε στις αρχές Σεπτεμβρίου με το ομώνυμο τρακ να ανεβαίνει στο youtube. H φωνή του Springsteen ακούγεται ως συνήθως άμεση, ζεστή, ειλικρινής, σου απευθύνεται προσωπικά (“Dug deep in my soul and signed my name true - And sent it in my letter to you”), ενώ γύρω της ο αναγνωρίσιμος μέσα σε δευτερόλεπτα ήχος της E-Street Band -τα τύμπανα του Weinberg που δένουν με το μπάσο του Gary Tallent, τα πλήκτρα του Roy Bittan που τα απλώνει λες και θέλει να αναπληρώσει και τον μακαρίτη Danny Federici, οι κιθάρες του Little -70 παρά κάτι ετών - Steven και του Nils, η Patti στις φωνές και το ανήψι του Big Man στο σαξόφωνο- προσδίδει στο νέο τραγούδι έναν εμψυχωτικό κυματισμό. Χωρίς αυτούς, πιθανόν να παρέπεμπε στον κατηφή ρομαντισμό του “Western Stars”. 
 


H δεύτερη γεύση ήρθε δυό βδομάδες αργότερα με ένα κομμάτι που εισχωρεί και διαλύεται στο αίμα με την αμεσότητα μαγικού φίλτρου. Το εξάλεπτο Ghosts”, με το συγκινητικό clip – ένα travelling στο παρελθόν της E-Street Bαnd με χαρακτηριστικά σποτ για τους μεγάλους απόντες της – τον σχεδόν εμβατηριακό του καλπασμό και τα καθαρτήρια χορωδιακά του μέρη, κομμένα και ραμμένα για νύχτες μέθεξης σε αρένα, ενισχύει την αίσθηση ότι ο καινούριος Springsteen θα είναι συνειδητά πιο «προσωπικός». 
 
Και πράγματι είναι. Από το ξεκίνημα, με το “One Minute Youre Here, ένα Γουντυγκαθρικό όραμα σε υποβάλει μ' έναν ψίθυρο στ’ αυτί, σε face control ενσυναίσθησης: έχεις αυτό που απαιτείται για να προχωρήσεις την ακρόαση; Γιατί τα καμπανάκια θνητότητας που κλυδωνίζουν το σήμερα αφορούν εξίσου τον ίδιο τον Springsteen, όσο και τον ακροατή.


Μετά το “Letter To You”, ενσκήπτει ένα πυκνό κιθαριστικό τείχος που ονομάζεται BurningTrain”. Με νεύρο ποτισμένο από εμπειρία χιλιάδων ηλεκτροφόρων βραδιών, με τύμπανα και κιθάρες μπροστά, οι εβδομηντάρησες μοιράζουν τον πυρετό του ροκ που έχουν στα κόκκαλά τους, ενώ ο Springsteen στον ελλειπτικό στίχο δεν ξέρεις αν καλεί να τον πάρει στο φλεγόμενο τραίνο της η γυναίκα ή η έμπνευση η ίδια, αυτή, η, κατά τα δικά του λόγια, απερίγραπτη στιγμή που προηγείται όταν η ιδέα μετουσιώνεται σε δημιουργία. Το “Janey Needs A Shooterείναι ένα από τα παλιά κομμάτια που τυγχάνει για πρώτη φορά περιποίησης από την μπάντα. Πάνω σ’ ένα αργόσυρτο ρυθμό που σπάει από ένα παθιασμένο σόλο φυσαρμόνικα, οι στίχοι κάνουν τη ζημιά. Γιατί η Jαney μπορεί να έχει στο πλευρό της (ή και κάπου πιο κοντά) έναν γιατρό για τα εσώτερά της, έναν παπά για τις μεταφυσικές της ανησυχίες, ακόμη κι έναν μπάτσο, που την προσέχει, όμως άλλον είναι που χρειάζεται πραγματικά: έναν πιστολά σαν κι εμένα, που ξέρω τί προτιμά. Ένα τραγούδι που λες και περίμενε τη σημερινή ηλικία του τραγουδοποιού του για να τραγουδηθεί με τέτοια βεβαιότητα και παραίτηση μαζί. 
Στο απολογισμικό Last Man Standingο απεγνωσμένος φυγάς του ¨Born To Run" είναι πια ο βετεράνος νεανίας που τα έχει καταφέρει. Δίνει λοιπόν μια ακόμη (την τελευταία του;) συναυλία, πίνει μια τελευταία μπύρα και με τα αυτιά του γεμάτα white noise απολαμβάνει το φευγαλέο μεγαλείο που δημιούργησε. Και, σαν να ξεφυλλίζει κιτρινισμένες φωτογραφίες, θυμάται : ιδρωμένες αίθουσες, ηλεκτρισμό, Παρασκευές βράδυ, πρόσωπα, κάποιους που δεν είναι πια εκεί (“You count the names of the missing as you count off time”) και μονολογεί “Rock of Ages, lift me somehow - Somewhere high and hard and loud - Somewhere deep into the heart of the crowd - I'm the last man standing now”. Χωρίς να μπορείς εύκολα ν’ αποφύγεις τη σκέψη ότι το τραγούδι ζητάει απεγνωσμένα ένα από κείνα τα εκκωφαντικά σόλο σαξόφωνο από τα πνευμόνια του Big Man (κάτι που επιχειρεί ο μικρός Jake), πρόκειται για ένα αναμφίβολα κλασσικό κομμάτι. Ακολουθείται, δε, από ένα ακόμη: το ονειρικό πιάνο του The Power Of Prayerέρχεται φορτωμένο θαμπές εικόνες από καλοκαίρια που λάμψαν από την παρουσία του έρωτα.
Αυτός δίνει το περίγραμμα στις μνήμες τις ερχόμενες από κείνα τα χρόνια του νεαρού Springsteen, όταν έβγαζε μεροκάματο στα παραλιακά καφέ του Jersey shore. Μια πλημμυρίδα νοσταλγίας, με εικόνες που μουσική και στίχος πλάθουν έτσι -δεν είναι εύκολο να θυμηθείς ποιός άλλος έχει απομείνει που να μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο- ώστε να σε χτυπάει κατευθείαν στην καρδιά : Last call, the bouncer shuts the door - "This Magic Moment" drifts across the floor - As Benny King's voice fills the air - Baby, that's the power of prayer”.  
 
Όταν ο ακροατής – ο κανονικός, αυτός που ακούει τα κεφάλαια του μουσικού έργου από την αρχή, με τη σειρά τους, ως το τέλος – φτάσει στην καρδιά του δίσκου, που δεν είναι άλλο από το House Of Thousand Guitars”, βρίσκεται σε διάθεση ανάλογη της γλυκειάς, οικείας μέθης. Για να έρθει αυτή η απλή, ακαριαία εθιστική, ωδή, μια mantra φτιαγμένη για να τραγουδιέται ομοθυμαδόν χωρίς τέλος από το κοινό του Springsteen, τους «δικούς του ανθρώπους», αγκαλιασμένους στη φυσική κοιτίδα του ροκ-εν-ρολ, την αίθουσα συναυλίας η το ανοιχτό στάδιο. Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τον Springsteen επειδή ξέρει τί ζητάει το κοινό του από τον ίδιο. Με το τραγούδι αυτό, το τοποθετημένο στρατηγικά στη μέση του δίσκου, επιβεβαιώνει ότι η δική του σανίδα σωτηρίας, το δικό του εμβόλιο στην σύγχρονη απερίγραπτη κακουχία, το δικό του ιερό δισκοπότηρο, είναι το μοίρασμα της μουσικής, που αναβλύζει από μέσα του σχεδόν φυσικά, σαν ομιλία. 


ΣτοRainmakerακούς την E-Street Band κυριολεκτικά να αναπνέει. Το καθένα από τα μέλη της να δίνει με ανεπαίσθητα μικρές συμβολές του ζωή στη μια και μοναδική εκτέλεση, αυτή που μας προσφέρεται. Πίσω από τα βιολιά και την υποκάντρυ darlington county φλέβα στην ερμηνεία, βρίσκεται ένα διαχρονικό πολιτικό σχόλιο (“Sometimes folks need to believe in something so bad - So bad, so bad, they'll hire a – Rainmaker”).   
H ένρινη, ανοιχτόκαρδη ερμηνεία του Springsteen στο If I Was The Priestθυμίζει εποχή “χριστιανικού” Dylan με τις γκόσπελ φωνές (μόνο που εδώ η μπάντα είναι πεντακόσιες φορές πιο γερή από αυτές που ακούγονται λ.χ. στο “Saved”) και χειρίζεται με άνεση τις μεταφορές από την θρησκευτική εικονογραφία στην άγρια δύση, ενώ παρά το fade out, ο Max Weinberg δείχνει ικανός να κρατάει το jam για πάντα.  
 
Η ανάταση του “Ghosts”, παρατείνεται μεταμορφούμενη σ’ έναν δεύτερο θερμό Dylanισμό που λέγεται "Song For Orphans. Το γήϊνο μήνυμα παραδίδεται με απολαυστικά πανοπτική ερμηνεία – από τον Μωϋσή μέχρι τον Billy The Kid. Σ' αυτό κάθε φθόγγος μετράει, σκοπέυοντας να θάλψει, ως «ορφανούς», Those aimless questless renegade brats who live their lives in song - They run the length of a candle, in a goodnight whisper and they're gone”.  
 
Η απόληξη του “Letter To You” δεν μπορεί παρα να είναι αυτοβιογραφική. Το  Ill See You In My Dreams, ένα δεύτερος μετά το “Ghosts” χαιρετισμός στους αποδημήσαντες, τον Clarence και τον Danny, στους οποίους καθένας μπορεί να προβάλει τα δικά του χαμένα πρόσωπα. Kαθώς η αρμονία της E-Street Band υψώνεται προς τον ουρανό, εύθραυστος αλλά σε νηνεμία, ο Springsteen συνομιλεί με αυτούς που έφυγαν διαβεβαιώνοντάς τους ότι θα τους ανταμώνει πάντα στα όνειρά του. Ποτέ στην ουσία δεν έχουν, εξάλλου, φύγει από δίπλα μας, αφού άφησαν πίσω τη θετική τους αύρα, «αγαπημένους δίσκους και διαβασμένα βιβλία».  
 
Αυτό είναι το “Letter To You”. Ένα γράμμα ιδιόγραφο, ταχυγραφέν, με μελάνι διαρκείας, γραφή καθαρή και ιδιοσυγκρασιακή, με μεγάλες καμπύλες, σποραδικά νευρικές υπογραμμίσεις και με κάποιες λέξεις θολές, από τα δάκρυα που πότε – πότε πέφτουν από τα μάτια του αποστολέα. Ενός σοφού εβδομηνταενός ετών, που αντλεί από την περιουσία του, μια περιουσία συλλεγμένη από τις πιο μακρυνές και απολαυστικές διαδρομές, και μας μοιράζει ένα επείγον σημείωμα, ένα αξιακό post-it για το στρυφνό, άδικο και άδηλο μέλλον. 
Αποφεύγοντας την χαίνουσα παγίδα του συναισθηματισμού, προσπερνώντας την εύλογη φοβία μήπως αυτό (θέλει να) είναι το τελευταίο του άλμπουμ, βάζοντας κατά μέρος ακόμη και την κάψα του αφοσιωμένου θαυμαστή, ο συνεπής ακροατής του Springsteen αναγνωρίζει στα δώδεκα τραγούδια το τί παρακίνησε τον δημιουργό του να τον υλοποιήσει.
Η πεποίθησή του ότι αξίζει παρ’ όλες τις δυσκολίες να διατηρούμε ακμαίο το απόσταγμα της αλήθειας μας. Μια υπενθύμιση ιδαίτερα κρίσιμη, τώρα που η ανθρωπότητα έχει ανάγκη κάθε τί καθαρό και ουσιαστικό για να στηριχθεί.   
 
Παναγιώτης Παπαϊωάννου


// Old Time Rock

// Live Favorites